Вонреден технички преглед

Техничкиот преглед на возилото го вршат двајца контролори едновремено, од кои едниот е во возилото и управува со истото, а другиот ја спроведува постапката на техничко испитување на возилото.

Техничкиот преглед ќе се изврши само ако возилото е чисто, обоено и нема видни оштетувања на каросеријата.

Вообичаено техничкиот преглед се врши на празно возило оптоварено само со контролорот што го управува, односно возачот и контролорот и задолжителната опрема, со исклучок на техничкиот преглед на исклучено возило од сообраќај поради техничка неисправност кој може да се врши и на натоварено возило (вонреден технички преглед).

Постапката за вршење на технички преглед се одвива во следниве фази утврдени со Правилникот за вршење на технички преглед на моторни и приклучни возила, трактори и земјоделски трактори.

На техничкиот преглед, пред да се пристапи кон проверување на техничката исправност, се утвредува дали податоците (ознаки за идентификација) на возилото одговараат на податоците што се впишани во сообраќајната дозвола.

Идентификацијата на возилото опфаќа:

• Проверка на бројот на шасијата (VIN – код)
• Проверка на типот и бројот на моторот
• Проверка на табличката од производителот
• Проверка на бојата на возилото и проверка на регистарските таблички.

Проверка на масените вредности и димензиите на возилото

Димензиите, масените вредности и другите поважни технички податоци се утврдуваат со увид во документацијата за потекло на возилото, сообраќајната дозвола или во признат каталог на технички податоци.

Во случаите кога возилото е поединечно произведено, односно увезено или преправано во однос на претходната изведба, техничките податоци се утврдуваат од УВЕРЕНИЕ издадено од овластена организација за испитување на возила, кое сопственикот на возилото треба да го приложи при вршење на техничкиот преглед.

Во случаите кога во возилато дополнително е вграден уред за течен гас (плин) или друг уред суштествен од аспект на безбедноста во сообраќајот, како и возилата за кои се непознати или се неточни техничките податоци потребни при вршење на технички преглед, сопственикот на возилото треба да поседува ПОТВРДА издадена од овластена организација за испитување на возила.

Во случаите кога возилото е наменето за превоз на опасни материи, сопственикот  треба да поседува СЕРТИФИКАТ за извршено испитување од овластена организација за испитување на возила.

При преглед на моторот на возилото се проверува дали :

• моторот е добро прицврстен на своите држачи и дали елементите за врска се исправни и неоштетени.
• моторот е комплетен, односно дали ги има сите агрегати за определената погонска енергија.
• моторот при работа создава бучава поголема од дозволената.
• моторот при работа ги задоволува пропишаните услови во поглед на загадувањето на атмосферата.

При преглед на возната постројка се проверува дали:

• врските помеѓу тркалата и рамот односно каросеријата не се оштетени или разлабавени;
• тркалата на своите ракавци или полувратила се правилно поставени и осигурани и дали немаат поголеми зјаеви од дозволените и
• елементите на еластичниот систем се добро прицврстени за своите носачи, дали се механички оштетени, дали исправно функционираат односно дали влијаат на стабилноста на возилото.

При преглед на каросеријата односно самоносечката конструкција особено се проверува дали:

• каросеријата односно самоносечката конструкција и нивните врски заковки, завртки, навртки и места што се заварени не се деформирани или оштетени во таа мерка да постои опасност од кршење и
• рамот или носечкиот дел на конструкцијата не ја изменил формата, не е преправен заради зголемување или намалување на товарниот простор или од било кои други причини.

При преглед на погонските уреди се проверува дали:

• сите уреди за пренос на силата од моторот до погонските тркала се исправни, неоштетени и добро прицврстени на своите држачи 
• врските помеѓу одделни уреди за трансмисија (главна спојка, менувач, карданско вратило, погонски мост) се неоштетени и добро зацврстени.

При преглед на уредот за управување се проверува дали:

• деловите и склоповите на механизмот за управување добро се зацврстени;
• деловите и склоповите на уредот за управување се неоштетени или нестручно се поправени;
• се исправни и осигурани со расцепка зглобовите на споните и лостовите кои го поврзуваат управувачкиот механизам на тркалата;
• слободниот од на тркалото на управувачот е во дозволени граници;
• сите елементи и делови на серво-уредот за управување се исправни, а посебно дали се оштетени или ослабени цевките и цревата и
• уредот како целина исправно функционира.

Слободниот од на тркалото на управувачот на возилото се проверува со рака или со помош на агломер и не смее да биде поголем од 300.

При преглед на влечниот уред за спојување на влечно и приклучно возило се проверува дали:

• е изведен и поставен на пропишан начин и дали е неоштетен и поправан
• оската на влечниот уред за спојување со помош на која се спрегнува возилото има осигурувач кој оневозможува при нормална употреба раздвојување на спрегнатите возила.

Во случаите кога влечниот уред дополнително е вграден на возилото, сопственикот мора да поседува ПОТВРДА издадена од овластена организација за испитување на возила.

При преглед на оските, тркалата и на пневматиците се извршуваат следниве проверки на возилото дали :

• возилото ги има сите оски и дали истите се исправни и неоштетени
• бојата, бројот, положбата и јачината на светлосните уреди се во согласност со постојните прописи
• на возилото се наоѓаат сите предвидени тркала и дали се деформирани од удар или од други причини
• на тркалата се вградени пневматици со пропишани димензии
• пневматиците на тркалата на иста оска се исти по вид, носивост и димензии
• пневматиците се истрошени во поголема мера од дозволените вредности или се оштетени на друг начин

Проверка на геометријата на управувачкиот механизам

• отстапување од линијата на движење (0 – 3) м/км – исправна насоченост
• отстапување од линијата на движење (3 – 7) м/км – добра насоченост
• отстапување од линијата на движење (7 – 15) м/км – насоченоста не е добра

Проверка на амортизерите кај возилата

При преглед на уредот за сопирање особено се проверува дали:

• возилото има соодветен уред за сопирање;
• деловите на уредот за сопирање се добро прицврстени, неоштетени, преправени или на било кој начин сменети, како и дали инсталацијата добро е затворена и не го испушта работниот флуид;
• работната, помошната и паркирната кочница се комбинирани на пропишан начин;
• деловите на уредот за сопирање – работна, помошна и паркирна кочница ги задоволуваат пропишаните услови за забавување односно на кочниот коефициент и силата на активирање на командите;
• забавувачот, ако е пропишан, постои на возилото и функционира исправно;
• падот на притисокот на работниот флуид во пневматскиот преносен механизам при пропишаниот број на закочувања ги надминува дозволените вредности;
• разликата на силата и кочењето на тркалата од иста оска е во дозволената граница и
• уредот за сопирање како целина функционира исправно.

При прегледот на уредот за испуштање на согорените гасови се проверува дали:

• изводот на издувната цевка е поставен во пропишаниот правец;
• уредот како целина е во исправна состојба;
• концентрацијата на штетни состојки во составот на издувните гасови е во пропишаните граници.

При преглед на светлосните и светлосно – сигналните уреди се проверува дали:

• на возилото се вградени само пропишани светла и дали се поставени на пропишан начин;
• бојата, бројот, положбата и јачината на светлосните уреди се во согласност со постојните прописи;
• светлата се меѓусебно поврзани на пропишан начин и дали функционираат исправно;
• светлосниот сноп на собореното светло и светлосниот сноп на големото светло е со соодветен интензитет и правилно насочен така да го осветлува патот на пропишан начин;
• стаклото на фарот е неоштетено и сферното огледало е без механички оштетувања, корозија и доволно сјајно и
• на возилото постојат светлосни уреди , чие поставување не е дозволено.

При преглед на контролните и сигналните уреди се проверува дали

• на возилото се вградени сите светлосни и звучни уреди кои за пооделни видови возила се пропишани
• брзиномер со патомер
• тахограф
• сигнализатор за контрола на работата на покажувачот на правецот
• контролна ламба за големото светло
• покажувач на расположливиот притисок на пневматскиот или хидрауличниот уред за сопирање
• дали сѐ функционира исправно
• за тахографот се бара и потврда за извршен преглед на точноста и жигосување од овластена организација.

При прегледот на уредот за давање на звучни сигнали се проверува дали:

• возилото има уред што функционира исправно;
• дава звук со интензитет и дали се вградени други уреди што не се пропишани;
• посебниот уред за давање на звучни сигнали, ако е пропишан, дава звук со низа тонови со променлив интензитет и
• командата за вклучување е поставена на пропишано место.

Како уреди што овозможуваат нормална видливост во сообраќајот на патот, се подразбираат :

• ветробранот и надворешните прозорски окна на кабината и на каросеријата
• бришач на ветробранот
• перач на ветробранот
• возачко огледало

При преглед на уредите што овозможуваат нормална видливост се проверува дали :

• ветробранското стакло и другите застаклени површини на возилото се изработени од сигурносно стакло и дали добро се зацврстени во своите лежишта;
• застаклените површини се доволно провидни, неоштетени и дали покажуваат значителни деформации на предметите што се гледаат преку нив;
• возилото има брисачи, перачи и одмаглувачи на ветробранското стакло кои функционираат правилно и
  на возилото постојат пропишани огледала на соодветни места кои се прицврстени на пропишан начин.

Ветробранот мора да ги исполнува следните услови :

• да е изработен од материја што е доволно проѕирна, чија проѕирност не се менува
• да не покажува никаква позначителна деформација на предметите што се гледаат низ него
• во случај на прскање да ја задржи проѕирноста што на возачот му е потребна да го продолжи сигурното возење до запирањето на возилото

При преглед на останатите уреди и делови во зависност од видот на возилото, особено се проверува дали:

• не се ставени рекламни натписи и табли на предната и задната страна на возилото;
• отворот на налевката за полнење на резервоарот со гориво се наоѓа на пропишано место и дали има затворач (не смее да се наоѓа во просторот за возачот или во просторот за патниците);
• бравите на вратите се исправни (мораат да бидат двостепени и врадени и изведени така што вториот степен на бравата да спречува отворање на вратата, ако таа не е потполно затворена);
• наслонот на предното седиште има пропишани осигурувачи;
• дали во патничките автомобили има приклучоци за врзување на сигурносни појаси најмалку за првиот ред на седишта како и вградени сигурносни појаси;
• наслоните за глава во патничките автомобили се вградени за седишта кои имаат сигурносни појаси;
• е извршено баждарење (жигосување) на тахографот, што се докажува со потврда;
• ако постои украсна фигура на горната површина на предниот дел на возилото, таа мора да биде еластично прицврстена за возилото.

При преглед на опремата на возилото се проверува дали истото е опремено со пропишаната опрема и дали истата е во исправна состојба.

Во моторните и приклучните возила мора да постои следната опрема, и тоа :

• резервно тркало – освен во мотоциклите,моторните возила на три тркала, тракторите, тракторските приколки, приколките со еднократна оска и едноосните приколки, автобусите за градски и приградски сообраќај и возилата наменети за комунални услуги (за миење и чистење на улици, одвезување на ѓубре и фекалии и др.);
• апарат за гаснење на пожар – освен во патничките автомобили во кои не се врши јавен превоз на лица во сообраќајот на патиштата, мотоциклите, моторните возила на три тркала и тракторите;
• триаголник – стандардизиран знак за обележување на возило запрено на коловозот на патот, освен во мотоциклите без бочна приколка;
• два триаголника мораат да постојат во товарно возило и автобус – ако влечат приклучно возило и во моторно возило што се наоѓа на крајот на колоната – ако моторните возила се движат во организирана колона;
• кутија за прва помош – освен за мотоциклите со работна зафатнина на моторот до 50 cm3;
• две клинести подлошки – за возила чија најголема дозволена маса преминува 5 t
• чекан за разбивање на стакло во автобусите;
• резервни сијалици – освен во мотоцикл, трактор и автобус за градски и приградски сообраќај и тоа: резервни сијалици најмалку за половина од сијаличните места на удвоените уреди за осветлување на патот и за давање светлосни знаци и по една сијалица за неудвоените сијалични места за кои е можна замена само на сијалици;
• јаже или лост за влечење;
• зимска опрема – пневматици за зимска употреба (М+Ѕ) на погонските тркала, односно радијални пневматици на сите тркала, или пневматици со летен профил ако возилото во приборот има синџири за погонските тркала, а како зимска опрема на автобуси и товарни возила се подразбира уште и лопата.

Уредите и опремата што се вградуваат во возилата мораат да бидат од одобрен тип (хомологирани) според важечките нормативи за одделни видови на тие уреди и опрема.